روانشناسي نوين

همه چيز درباره تربيت فرزند

” نگران آينده فرزندانم هستم. چطور مي توانم فرزندم را از تمام جهات، در سطح عالي تربيت كنم؟”

اين سوالي است كه خيلي از والدين، بخصوص مادران حتي در دوران بارداري، در گوشه اي از ذهن خود داشته يا آن را با دوستان، خانواده و روانشناس مطرح مي كنند.

تربيت فرزند مسئوليت بزرگي است كه زن و شوهر در زندگي با آن رو به رو هستد.

موضوعي كه با آگاهي و مهارت لازم مي تواند به يك تجربه شيرين و موفقيت آميز تبديل شود.

فرزندپروري
اينكه پدر و مادر نسبت به تربيت فرزند چه نگرشي دارند تا حد زيادي در نوع برخورد و شيوه تربيتي كه اجرا مي كنند تاثيرگذار است.

به عنوان مثال والديني كه معتقدند سخت گيري زياد باعث مي شود فرزندشان در آينده قوي بار آيد، قوانين سخت گيرانه تري براي تربيت فرزند خود اجرا مي كنند.

نگرش والدين نيز تا حد زيادي به نوع تربيتي كه خود در دوران كودكي تجربه كرده اند، وابسته است.

براي نمونه والديني كه كودكي سخت و پررنجي گذرانده اند، ممكن است بخواهند برعكس آنچه كه خود تجربه كرده اند را روي فرزندشان پياده كنند و دغدغه اصلي شان رفاه و راحتي فرزندشان باشد.

حال شما در تربيت فرزندتان تحت تاثير كدام تجربه و نگرش قرار داريد؟

شيوه هاي تربيتي كه به كار مي بريد تا چه اندازه آگاهانه و منطقي و تا چه حد تحت تاثير گذشته خودتان قرار دارد؟

همه چيز درباره تربيت فرزند
همه چيز درباره تربيت فرزند
آشنايي با روش هاي فرزندپروي
اما روش هاي فرزندپروي به طوركلي به سه دسته تقسيم مي شود:

تربيت مستبدانه يا ديكتاتوري
اين روش كه تركيبي از سخت گيري زياد و محبت كم است، فرزندان مجبورند بدون چون چرا و بدون هيچ توضيحي از قوانين والدين خود پيروي و اطاعت كنند.

اگر از اين روش تربيتي استفاده مي كنيد سعي كنيد در شيوه تربيتي خود تجديد نظر كنيد چرا كه فرزندان والدين مستبد، معمولا در مقابل افسردگي و اضطراب آسيب پذيرند و اعتماد به نفس لازم را ندارد.

تربيت آسانگيرانه
اين گروه از والدين اعتقادي به تنبيه، وجود قوانين يا حد و مرز نداشته و در مقابل خواسته هاي فرزند خود نيز همواره سر تسليم فرو مي آورند!

فرزندان حاصل اين شيوه تربيتي كه چهارچوب و احترام به قوانين را ياد نگرفته اند، در آينده به احتمال بالاتري مرتكب خشونت و مصرف مواد مي شوند.

تربيت مقتدرانه
اين شيوه كه بهترين مدل براي تربيت فرزندتان است تركيبي از صميميت، پاسخگويي و ابراز نظرات و همچنين احترام متقابل بين والدين و فرزندان را شامل مي شود.

در اين روش والدين فورا تسليم خواسته هاي كودك خود نمي شوند در عين حال كه بر رفتار كودك خود مديريت دارند به جاي تنبيه محض، از علت و چرايي رعايت احترام و قوانين خانه صحبت مي كنند.

تحقيقات نشان داده اند فرزنداني كه تربيت مقتدرانه را تجربه كرده اند، در بزرگسالي به افرادي مستقل، مسئوليت پذير و صميمي تبديل مي شوند.

منبع:مشاوره ازدواج-همه چيز درباره تربيت فرزند

براي كودك خود به چه چيزي نياز داريد؟
مايليد او در آينده چگونه فردي شود؟
لطفا چند لحظه به كلمات زير نگاه كنيد و دور پنج ويژگي كه دوست داريد كودكتان داشته باشد دايره بكشيد. بعد روي ويژگي هايي كه دوست نداريد كودكتان داشته باشد خط بكشيد.

ماجراجو ورزشكار هنرمند كنجكاو ترسو اجتماعي مهربان مستقل
مطيع پرحرف پرانرژي مثبت گرا آرام با اعتماد بنفس حساس پذيرا
اهل ريسك خجالتي همه فن حريف خلاق پرخور سازگار هيجاني شوخ طبع
محتاط حرف گوش كن لجباز مستبد ايرادگير مودب رقابت جو جسور
منفي گرا سخت گوش باپشتكار همكار منعطف حل كننده ي مساله مبتكر فرهيخته
متفكر مسووليت پذير همدل با اراده هدفمند صبور تنبل شاد
حالا به دقت به انتخاب هاي خود نگاه كنيد و اگر ممكن است آنها را با انتخاب هاي يكي ديگر از والدين يا دوست خود مقايسه نماييد.

برخي از اين ويژگي ها به طور مستقيم و يا به طور كلي به موقعيت هاي تحصيلي مربوط نمي شود. در واقع شواهد نشان مي دهند كه موفقيت در زندگي فقط مبتني بر هوش عقلاني (IQ) نيست، بلكه به عواملي ديگر مربوط هستند كه البته بسيار هم اهميت دارند.

يك بار ديگر به انتخاب هاي خود دقت كنيد و ببينيد كه اين گزينه ها چگونه تاثير مي گذارند بر:

شيوه اي كه براي صحبت كردن با كودك خود بر مي گزينيد.

نوع برخورد يا رفتار با او

فعاليته هايي كه اجازه مي دهيد تجربه كند.

موفقيت چيست؟
اگر از هر پدر يا مادري بپرسيد كه براي فرزندان خود خواهان چه چيزي هستند، اكثر آنها خواهند گفت كه فقط كودكانشان شاد و راضي باشند، ولي چه چيزي شادي و رضايت را در زندگي ايجاد مي كند؟

زماني كه فرزند شما به كلاس اول ابتدايي رفت زندگي خود را با آزمونها و تست هاي آموزشي آغاز كرد. شايد شما معتقد باشيد كه اين آزمونها ، معيار خوبي براي سنجش موفقيت آنها ست. البته قطعا قبولي در امتحانات درسي و گذراندن آنها بسيار مهم است. ولي اين فقط يك نوع موفقيت خواهد بود.

بعضي از اين افراد ، در زمان تحصيل دانش آموزاني موفق بوده اند ولي برخي از آنها اين گونه نبوده اند ، بلكه ويژگي هايي خاص نظير موارد زير داشته اند:

اعتماد به نفس بالا، احساس رضايت از خود، احساس اطمينان و ارزشمندي نسبت به توانايي هاي خود، مديريت و كنترل هيجانها، آگاهي نسبت به احساسات خود و توانايي در مديريت آنها، ارتباط خوب و موثر با ديگران، قدرت فهم احساس ديگران، برقراري يك ارتباط موثر و مفيد با مردم، برخورداري از يك ديد مثبت به مسائل و مشكلات زندگي، قوي بودن، داشتن قدرت ريسك بالا و نگريستن به مشكلات به عنوان بخشي از فرايند يادگيري.

كودكان را براي زندگي آماده كنيم. اين نگرش ها و مهارتهاي ضروري و حياتي، براي آماده ساختن كودكان در «زندگي» بايد مد نظر قرار گيرد. موضوع اصلي ، هوش يا توانايي هاي ذهني كودكان نيست. علاوه بر اين ، كودكي كه مهارتهاي زندگي را بياموزد بهتر مي تواند از استعدادهاي خود در مدرسه بهره ببرد و به همين ترتيب، موفقيت در فعاليت هاي زندگي تحصيلي ، او را در بقيه ي عرصه هاي زندگي موفق تر خواهد ساخت. بايد دانست كه براي آموزش مهارتها و نگرش هاي صحيح زندگي به كودكان ، شرايط و امكانات خاصي مورد نياز نيست، بلكه دانايي و توانايي والدين در اين زمينه كارساز خواهد بود.

هر كس در هر سن و جايگاه شغلي و اجتماعي مي تواند مهارتهاي زندگي را بياموزد، همان طور كه مهارتهاي ديگر را فرا مي گيرد، آموختن و تمرين كردن اين مهارت ها بسيار ساده است. ولي آغاز فراگيري قبل از ۶ سالگي بسيار مطلوب است، چرا كه كودكان ، در اين سن ذهن خود را شكل مي دهند و در مورد چگونگي ارتباط خويش با محيط پيرامون مي انديشند.

در واقع كودكان، در اين سن به ساختن ذهنيت خويش مي پردازند و مغزشان رشد مي يابد. ارتباط ياخته هاي عصبي و سلول هاي مغز باعث يادگيري بچه ها مي شود و ما مي دانيم كه بخش اعظم ارتباط هاي مهم كه ناشي از رشد سيستم عصبي انسان است در پنچ سال اول زندگي ساخته مي شود. البته اين بدان معنا نيست كه ما در سنين بعدي نمي توانيم چيزهاي ديگري را ياد بگيريم، ولي توانايي ما براي يادگيري، در همان سالهاي اوليه زندگي شكل مي گيرد. علاوه بر اين ، زير بناي شخصيت و اعتماد به نفس ما تحت تاثير توانايي ما براي مقابله با چالش هاي زندگي و يادگيري رشد مي كند.ويژگي هاي فرزندان در آينده

مهارتهاي زندگي يعني اينجاد روابط بين فردي مناسب و موثر، انجام مسئوليتهاي اجتماعي، تصميم گيري صحيح، حل تعارضات و كشمكش ها بدون توسل به اعمالي كه به خود يا ديگران صدمه مي زنند. برنامه ي آموزش مهارتهاي زندگي بر اين اصل استوار است كه كودكان حق دارند توانمند شوند و نيازمند آنند كه بتوانند از خود و علاقه هايشان در موقعيت هاي سخت زندگي دفاع كنند. اين نوع برنامه ها در پيشگيري از مخاطرات سلامت نگاهي كلي دراند و به آموزش محدود تنها يك مهارت بسنده نمي كنند.

اهداف اموزش مهارتهاي زندگي : مجموعه مهارتهاي زندگي، نه تنها به توانمند ساختن افراد در زندگي حال نمي انديشد ، بلكه بر توانمندي آنان براي زندگي آينده نيز تاكيد مي ورزد. در ضمن ، بر شكوفايي توانايي هاي بالقوه ي افراد متمركز است . به طور كلي ، هدف از مجموعه مهارتهاي زندگي ، كمك به فرد براي حركت از توانايي ها و ضعفهاي مهارتي، به سوي مهارتهاي توانمندي، قوي و سازنده است. چنين مهارتهايي براي زندگي ، تصميمات متعهدانه ي فرد را در بر مي گيرد.

مسئوليت پذيري يا تعهد فردي ، مفهوم مثبتي است كه طبق آن ، افراد نسبت به سلامتشان و اتخاذ تصميمشان در مسائل زندگي خويش متعهد هستند. در واقع هدف نهايي مهارتهاي زندگي اين است كه افراد، مسئوليت برتري و شايستگي فردي خويش را بپريرند. اين شايستگي فردي شامل احساس كفايت و شايستگي سطح بالا، سلامت رواني، خودشكوفايي و پذيرش مسئوليت فردي است. در نتيجه مي توان گفت كه مجموعه مهارتهاي زندگي، هم اهداف پيشگيرانه دارد و هم كنترل مديريت مشكلات، و مانند سبك رويكرد آموزشي، هم براي مداخلات گروهي و هم فردي مناسب است.

به گزارش سازمان بهداشت جهاني، هدف از اموزش مهارتهاي زندگي ، افزايش توانايي هاي رواني اجتماعي و در نهايت پيشگيري از ايجاد رفتارهاي آسيب زننده به بهداشت و سلامت و ارتقاي سطح رواني افراد است.

يكي از اهداف اصلي برنامه ي مهارت هاي زندگي، ارتقاي بهداشت رواني كودكان و نوجوانان است . مطالعات بسياري در مورد تاثير برنامه ي آموزش مهارتهاي زندگي در ابعاد مختلف سلامت روان انجام گرفته و نتايج نشان داده است كه آموزش اين مهارتها سبب افزايش عزت نفس، بهبود رفتارهاي اجتماعي و سازگاري اجتماعي ، افزايش رضايت سيستم خانوادگي و سازگاري با خانواده ، افزايش مهارت حل مسائل شخصي و بين فردي و افزايش مهارتهاي مقبله اي شده است.

منبع:كانون مشاوران ايران-ويژگي هاي فرزندان در آينده